Dwy ganrif o Fyddarclywedtopia a fu

Bu yna ynys heddychlon unwaith — a’i phoblogaeth

mor gyfoethog mewn byddardod etifeddol,

nes tyfodd Byddaroliaeth yn rhan anochel,

o ddiwylliant y trigolion gwaraidd.

Blagurodd arwyddiaith-pentref arbennig, yn seiliedig

ar Hen Arwyddiaith Ceintaidd — ac yno bu gymuned

mor gynhwysol, nes bod diffyg clyw’n amherthnasol —

i fywyd cymdeithasol, gwareiddiol, delfrydol.

Dychmygwch am eiliad, pawb wrthi’n cyfathrebu’n aml-foddol —

yn glywedol a gweledol, ac yn dra chorfforol;

am ryddhaol a boddhaol? Mor brydferth, hawdd, agored,

ac esmwythaol. Y freuddwyd i ni.

Ond daeth athroniaeth newydd

— trwy addysg ryngwladol y byddar,

a chanddi arwyddiaith estron Ffrangeg.

I ysgol ar y tir mawr yr aeth trigolion yr ynys,

gan gymysgu ag eraill, o lefydd pell, a chanddynt

harwyddieithoedd cartref eu hunain;

a rhai ohonynt heb fwtadiadau’r genynnau.

Ciliodd mewnbriodi ymysg ynyswyr,

a daethant a’u cymheiriaid i mewn i’r stori.

Daeth twristiaeth yn rhan hanfodol o’r economi lleol,

ac nid oedd y swyddi mor f/Fyddar-gyfeillgar â’r hen yrfaoedd

o bysgota a ffermio. Gwasgarodd y gymuned hon

a’i diwylliant arbennig — ei hamser, ei heiliad, wedi darfod.

Daeth y gymuned i adlewyrchu un brif ffrwd y tir mawr,

a diflannu wnaeth yr arwyddiaith unigryw.

Ond mae’r chwedloniaeth yn dal i’n swyno — y sawl ohonom

sy’n byw’n naturiol mewn swigen dawel; wrth i ni straffaglu

i fod yn rhan o ddiwylliant clywedol. Ys gwn i os a gawn weld eto,

ryw dro, gymdeithas mor gyfartal â rhydd a hon?