Lle canodd melyn yr eithin unwaith

Cofiaf am haf, degawd yn ôl, pan ddes i yma’n gyntaf.

Roedd fy ngwallt dal yn winau, a fy nghorff dal yn denau,

a gwaries i ddyddiau hir, yn y caeau. Gwisgais ffrog las

a blodau gwyn arni, a’r haul yn tywynnu’n braf ar fy nghroen.

Pigais fieri, breuddwydiais, a chrwydrais, ar hyd y llwybr,

i’r goedwig, ac yn ôl. Gwrandawais ar y deryn bach melyn,

o’i chlwyd yn y gwrychyn eithin — wrthi’n chwibanu

ei gân fach ysmala — crychnodau am fara heb gaws.

Cymerais yr harddwch yma’n ganiataol,

heb ei werthfawrogi, na’i thrysori ddigon.

*

Dydy’r ffrog ddim yn ffitio, ac mae’r lliw wedi llifo,

o fy ngwallt — sy’n arian bellach. Mae’r haul dal i dywynnu,

ac mae’r eithin dal yn ffynnu — a’i arogl cneuan goco,

yn fy ffroenau. Ond yr unig felyn bellach,

yw’r blodau bach del, sy’n nythu yn y gwyrddni pigog.

Mae’r deryn bach wedi diflannu — y plaleiddiad wedi

ysu’r pryfed, bu’n wledd iddo yma unwaith.

*

Byddaf innau yma o’r hyd, am flynyddoedd maith

i ddŵad. Ffrogiau newydd, blodeuog amdanaf -

ac yn yr haul, mwyaraf, crwydraf, a gwyntiaf,

yr arogl cnau coco ar yr awel. Ond lle fu

melyn yr eithin yma unwaith, yn canu ei darogangerdd,

distawrwydd sydd yma bellach, wrth i fywyd

yn y gwrychoedd cilio, a bywyd natur syffro,

â chael ei sathru gan droed trwm galledicter,

a chwant, didostur dyn.